Süt Ateşi Nedir? Süt Ateşi Nasıl Düşürülür?

Süt Ateşi Nedir?

Süt ateşi bazen enfeksiyon da içeren meme dokusu iltihabıdır. Dünya çapında, ortalama olarak emziren kadınların %30 kadarını etkiler ve doğumdan sonraki ilk 3 ayda daha sık görülür.^1 2 Bu inflamasyon sıklıkla memede ağrı, hassasiyet, ısı artışı, kızarıklık ve şişme ile kendini belli eder. Ek olarak hastanın ateşinde yükselme ve ateşe bağlı titreme de sık görülen belirtilerdendir. Mastite süt ateşi denmesinin nedeni en sık olarak emziren kadınlarda görülmesidir. Fakat emzirmeyen kadınlar ve hatta erkeklerde de mastit görülebilir. Süt ateşi kendinizi halsiz ve bitkin hissetmenize neden olarak bebeğinizin bakımını yapmanızı zorlaştırabilir. Bazen süt ateşi annenin bebeğini planladığı tarihten önce sütten kesmesine sebep olabilir. Ancak mastitis tedavisi için antibiyotik alıyorsanız bile doktorunuza da danışarak emzirmeye devam etmeniz hem siz hem de bebeğiniz için daha iyidir.²

Süt Ateşi Belirtileri Nelerdir?

Süt ateşine bağlı belirtiler sıklıkla aniden ortaya çıkar ve rahatsızlık bazen süt kanallarında tıkanıklığa da neden olabilir. Kanallarda tıkanıklık ve sütü tam olarak boşaltmamak süt ateşi belirtilerini daha da kötü hale getirebilir.3 Görülebilen en yaygın belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Meme dokusunda hassasiyet ve cildinde ısı artışı, 
• Meme dokusunda kalınlaşma ya da ele gelen yumru, 
• Emzirirken veya devamlı olan meme ağrısı veya yanma hissi, 
• Ciltte genellikle kama şeklini andıran bir paternde kızarıklık, 
• Genel olarak kendini hasta hissetme ve genel vücut ağrıları, 
• Vücut sıcaklığının 38,3 derece ya da üzerinde olması, 
• Ateşe bağlı titreme ve halsizlik, 
• Memede şişme ve boyutunda artış. 

Memede apse gelişimi de süt ateşine bağlı bir komplikasyondur. Apse memede ele gelen kitle şeklinde hissedilir ve daha ciddi bir enfeksiyonun geliştiğini gösterir. Apseye bağlı ele gelen kitleler kanserde görülen kitlenin aksine cilt altında hareketli olarak hissedilir. Apse geliştiğini gösteren bulgular şunları içerebilir:

• Memede bebeğinizi emzirdikten sonra bile küçülmeyen hassas yumru (Apse meme dokusunun derinlerinde konumlandıysa dışarıdan hissedilmeyebilir.)
• Meme başından iltihaplı akıntı gelmesi,
• Dirençli ateş,
• Tedaviye rağmen 48-72 saat sonra belirtilerde gerileme olmaması.^{1 3}

Süt Ateşi Neden Olur?

Peki, süt ateşi neden olur? Bu sorunun cevabı özellikle emziren anneler tarafından sıklıkla merak edilir. Süt kanallarının tıkanmasına bağlı olarak memede hapsolan süt, süt ateşi için ana nedendir. Sütün tamamen boşalması da mastit nedenleri arasında yer alır. Emzirme sonrası meme tamamen boşalmazsa süt kanallarından biri tıkanabilir. Tıkanıklık ise sütün geri kaçmasına neden olarak meme enfeksiyonuna yol açabilir. 

Mastit enfeksiyona bağlı olarak da gelişebilir. Cilt yüzeyinde ya da bebeğin ağzında bulunan bakterilerin meme ucundaki bir çatlaktan süt kanallarına geçmesi sonucu ortaya çıkabilir. Özellikle tam olarak boşalmayan meme dokusunda biriken süt bakterilerin üremesi için zemin oluşturabilir.¹

Ayrıca bazı faktörler süt ateşi gelişme riskinde artışa sebebiyet verebilir. Risk faktörleri olabilecek etkenler arasında ise şunlar bulunabilir:

• Emziriyorsanız ve fazla miktarda süt üretiminiz varsa süt ateşine yakalanma riskiniz daha yüksektir.
• Geçirilmiş süt ateşi öyküsü mevcudiyetinde durumun tekrarlama riski artar. 
• Ağrılı veya çatlamış meme uçları riski artırır fakat mastit ciltte çatlak olmadan da gelişebilir. 
• Sıkı oturan bir sütyen takmak ya da emniyet kemeri kullanırken veya ağır bir çanta taşırken süt akışını kısıtlayabilecek şekilde göğüs bölgesinde baskıya maruz kalmak mastit riskinde artışın diğer bir nedenidir. 
• Emzirme tekniğindeki hatalar süt ateşi gelişimine zemin hazırlayabilir. 
• Aşırı yorgunluk, stres, beslenme bozukluğu ya da sigara kullanımı bağışıklık sistemini zayıflatarak riski artırabilir.^{1 2}

Süt Ateşi Nasıl Düşürülür?

Emziren annelerde meme dokusunda iltihaplanmaya bağlı görülen ateş ve diğer semptomları geriletmek için bir doktora göründükten sonra evde yapabileceğiniz uygulamalar şunlar olabilir:

Sık Sık Emzirmek

Ağrılı olsa veya antibiyotik kullanıyor olsanız bile iltihaplanan memeden emzirmeye devam edin. Sütün sık sık boşaltılması iltihabı daha da kötüleştirebilecek yeni tıkanıklık oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Enfeksiyon bebeğe zarar vermez çünkü enfeksiyona neden olan mikroorganizma çoğu zaman bebeğin ağzından gelmiştir. Fakat eğer apse oluşmuşsa emzirmeyi kesmek gerekir. 

Göğüs Pompası Kullanmak

Gerekli durumlarda bir göğüs pompası yardımıyla sütü tamamen boşaltın. 

Sıcak ya da Soğuk Kompres Uygulamak

Emzirme öncesi ve sonrası memeye uygulanan sıcak kompres çoğu zaman ağrıyı hafifletmeye bir miktar yardımcı olabilir. Ilık bir banyo da bu anlamda faydalı olabilir. Eğer sıcak tatbiki yardımcı olmazsa tam tersi şekilde buzla kompres yapmayı deneyebilirsiniz. Fakat süt salgılamasını yavaşlatabileceği için emzirmeden hemen önce soğuk uygulama yapmanız önerilmez.

Bol Su İçmek ve Dengeli Beslenmek

Günde en az 10 bardak olacak şekilde bol su için. Emzirme süresince dengeli beslenin ve diyetinize günde fazladan 500 kalori ekleyin. Vücutta sıvı açığı oluşması ve yetersiz beslenme süt üretimini azaltabilir ve kendinizi hasta hissetmenize neden olarak süt ateşinin iyileşme sürecini uzatabilir.³

Süt Ateşi Ne Zaman Geçer?

Sadece iltihapla giden mikrobik olmayan süt ateşi için evde uygulanan yöntemler yardımcı olmazsa rahatsızlık komplike hale gelerek bakteriyel mastite ilerleyebilir. Doktorunuz bakteriyel mastit enfeksiyonunu tedavi etmek için antibiyotik reçete edecektir. Süt kanallarında gelişen bakteri kaynaklı enfeksiyon antibiyotik tedavisi ile 10 gün içinde ortadan kalkmalıdır. Bununla birlikte tedaviye başladıktan 48 ila 72 saat sonra rahatlama hissetmeye başlamanız gerekir.¹

Süt Ateşi Nasıl Tedavi Edilir?

Süt ateşinin ilerlemesini önlemek için erken tanı ve tedavi önemlidir. Bu amaçla doktorunuz antibiyotik tedavisi ve ağrı kesici ilaç kullanımı isteyebilir. Süt kanallarında bakteriyel bir enfeksiyonunuz varsa doktorunuz tarafından genellikle 10 gün süreyle kullanmanız için antibiyotik reçete edilir. Enfeksiyonun tekrarlama riskini minimuma indirmek için tüm ilaçları düzenli şekilde almanız önemlidir. Antibiyotik tedavisine rağmen şikayetleriniz düzelmezse doktorunuz uygun gördüğü başka bir tedavi yöntemi önerecektir. 

Doktorunuz emzirme konusunda destek almanız için sizi emzirme konusunda uzman bir hemşireye yönlendirebilir. Emzirme tekniğini geliştirmek için uygulayabileceğiniz bazı öneriler aşağıdaki gibidir:

• Emzirmeden önce göğsünüzün uzun süre sütle aşırı dolmasını önleyin, kısa aralıklarla emzirmeye çalışın.  
• Bebeğinizin memeyi doğru bir şekilde kavramasını sağlayın. Bunu yapmak süt kanalları tıkandığında zor olabilir. Emzirmeden önce az miktarda sütü elle sağmak bebeğin meme başını kavramasını kolaylaştırabilir. 
• Emzirirken veya süt sağarken iltihaplı bölgeden meme ucuna doğru masaj yapın.
• Emzirme veya süt sağma sırasında memenin tamamen boşaldığından emin olun. Emzirmeden veya süt sağmadan önce memeye ılık suyla nemlendirilmiş bir bez yardımıyla kompres uygulamak faydalı olabilir. 
• Bebeğiniz çok acıktığında ve güçlü emdiğinde önce etkilenen göğsünüzden emzirin.⁴

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.